Akıl Hastası Olanlar Mahkemede Ceza Alır Mı?

Akıl hastalığı nedeniyle suç işleyen kişilerin ceza hukuku açısından durumu, Türk Ceza Kanunu (TCK) ve hukuk sistemine göre belirli kurallara tabiidir. Akıl hastalığı, bir kişinin cezai sorumluluğunu etkileyebilir, ancak bu durum kişinin suç işlemeyeceği veya ceza almayacağı anlamına gelmez.

1. Ceza Sorumluluğunun Tespiti​

Türk Ceza Kanunu’na göre, bir kişinin akıl hastalığı nedeniyle ceza sorumluluğu, cezai ehliyet durumuna göre değişir. Ceza sorumluluğu, kişinin suç işleme kapasitesine dayanır. Eğer bir kişi, akıl hastalığı nedeniyle, suç işlediği sırada:

• Suçun hukuki anlam ve sonuçlarını kavrayamıyorsa, ya da
• Eylemine hakim olamıyorsa (iradesini kullanamıyorsa),

bu kişi, cezai sorumluluk taşımaz. Bu durumda, kişi akıl hastalığı nedeniyle suç işlemiş olsa da, ceza almaz.

2. Türk Ceza Kanunu’na Göre Durum​

• TCK 32. madde uyarınca, akıl hastalığı nedeniyle suç işleyen kişiler, cezai sorumluluk taşımayabilirler. Ancak, mahkeme, akıl hastalığının türüne ve kişinin suç işleme sırasında içinde bulunduğu duruma göre karar verir.
• Akıl hastalığı nedeniyle suç işleyen kişinin ceza sorumluluğu ortadan kalkar, ancak bu kişi ceza almaz değil, tedavi edilmesi gereklidir. Bu durumda, mahkeme, kişinin tedavi edilmesi amacıyla güvenlik tedbiri uygulanmasına karar verebilir. Bu tedbir, kişinin psikiyatri hastanesinde veya kapalı bir tedavi kurumunda tedavi edilmesini içerebilir.

3. Akıl Hastalığı Olan Kişilere Uygulanan Güvenlik Tedbirleri​

Akıl hastalığı nedeniyle cezai sorumluluğu bulunmayan kişiler, tedavi edilmek amacıyla farklı bir süreçten geçerler:

• Mahkeme, akıl hastalığına sahip kişinin cezai ehliyetini değerlendirir ve cezai sorumluluğunun olmadığını tespit ederse, kişi cezalandırılmaz. Bunun yerine, güvenlik tedbirleri uygulanır.
• Tedavi tedbiri, kişinin akıl hastalığının tedavi edilmesi için kapalı akıl hastanesi gibi yerlerde tedavi edilmesi şeklinde olabilir. Bu tedavi, kişinin sağlık durumu düzeldikçe gözden geçirilir.
• Eğer kişi, akıl hastalığı nedeniyle tehlikeli bir kişi olarak kabul edilirse, mahkeme kişinin toplumdan korunması gerektiğine karar verebilir ve kapalı tedavi kurumunda uzun süreli tedavi ve gözlem uygulanmasını isteyebilir.

4. Akıl Hastalığının Suç Üzerindeki Etkisi​

• Akıl hastalığı, kişinin suç işleme kapasitesini etkilemişse, bu durum suçun işlenme şekli ve kişinin durumuna göre değişebilir.
• Eğer kişi, akıl hastalığı nedeniyle suçun hukuki sonuçlarını anlamamışsa veya suçtan dolayı iradesine hakim olamıyorsa, o zaman cezai ehliyet yoktur ve cezai sorumluluk ortadan kalkar.
• Ancak, kişi akıl hastalığı nedeniyle suç işlediğini fark edemiyor olsa da, suçu bilinçli olarak işliyorsa, kişi yine cezai sorumluluğa tabi tutulabilir. Burada önemli olan, hastalığın suç işleme anındaki etkisi ve kişinin suçu işleme niyetidir.

5. Mahkemede Verilen Karar​

Mahkeme, akıl hastalığı nedeniyle suç işleyen kişinin ceza alıp almayacağına karar verirken, suçun işlendiği sıradaki akıl durumuna, hastalığın niteliğine, tedavi edilebilirliğine ve kişinin toplum için tehlike oluşturup oluşturmadığına bakar. Eğer kişi tedavi edilmesi gereken bir duruma sahipse, ceza yerine tedavi tedbiri uygulanır.

Sonuç​

Akıl hastalığı nedeniyle suç işleyen bir kişi, cezai sorumluluğu yoksa ceza almaz ancak tedavi edilmesi için güvenlik tedbiri uygulanır. Mahkeme, hastalığın derecesine ve suçun işleniş şekline göre karar verir. Eğer akıl hastalığı, kişinin suç işleme yeteneğini etkiliyorsa, o kişi cezalandırılmak yerine tedavi edilmesi gereken bir hasta olarak kabul edilir.